پارامترهای کیفی آب کشاورزی

استاندارد آب کشاورزی چیست؟

استاندارد آب کشاورزی، مجموعه‌ای از مقررات و معیارهایی است که برای کنترل کیفیت آب در کشاورزی تعیین می‌شود. این استاندارد شامل معیارهایی مانند مقادیر حداکثر مجاز برای مواد آلی، نیترات، فسفر، سدیم، بور، روی، مس، آرسنیک، سرب و سدیم کلرید و… می‌شود. هدف از تعیین استاندارد آب کشاورزی، حفظ کیفیت آب و کاهش تأثیرات آن بر روی محصولات کشاورزی و محیط زیست است.

استفاده از آب آلوده به مواد آلی، نیترات و فسفر می‌تواند باعث کاهش عملکردنی و عملکرد محصولات کشاورزی شود و همچنین باعث آلودگی خاک و آب زیرزمینی شود که در نهایت می‌تواند به مشکلاتی مانند کاهش تولید و آلودگی منابع آبی منجر شود. بنابراین، استفاده از آب با کیفیت مناسب برای کشاورزی و رعایت استانداردهای آب کشاورزی بسیار مهم است. به طور کلی، استاندارد آب کشاورزی باید با توجه به نوع خاک و محصولات کشاورزی در هر منطقه تعیین شود و به منظور حفظ کیفیت آب و تضمین عملکرد بهتر محصولات کشاورزی، باید به صورت دوره‌ای مورد بازبینی و اصلاح شود. در زیر به پارامترهای کیفی آب کشاورزی اشاره شده است.

پارامترهای کیفی آب کشاورزی کدامند؟

پارامترهای کیفی آب کشاورزی شامل موارد زیر می‌شود:

مقدار pH: pH آب باید در بازه مناسبی باشد تا خاک بتواند عناصر غذایی را به خوبی جذب کند. برای خاک‌های اسیدی، pH حدود 5.5 تا 6.5، و برای خاک‌های آلکالی، pH حدود 6.5 تا 7.5 مناسب است.

• مقدار مواد آلی: مواد آلی زیاد در آب می‌تواند باعث رشد جلبک‌ها و گیاهان آبی شود و کیفیت آب را به شدت کاهش دهد.
• مقدار نیترات و فسفر: نیترات و فسفر از منابع آبی می‌توانند باعث رشد جلبک‌ها و گیاهان آبی شوند و باعث کاهش کیفیت آب و خاک شوند.
• مقدار املاح معدنی: مقدار املاح معدنی موجود در آب می‌تواند باعث انتقال املاح و باعث شوری خاک شود.
• مقدار سدیم: مقدار بیش از حد سدیم در آب می‌تواند باعث سمیت خاک و باعث کاهش عملکرد محصولات کشاورزی شود.
• مقدار بور: بور از عناصر مورد نیاز گیاهان است. مقدار کم بور باعث کاهش عملکرد محصولات کشاورزی می‌شود و مقدار بیش از حد بور باعث سمیت گیاهان می‌شود.
• مقدار آهن: مقدار بیش از حد آهن در آب می‌تواند باعث سمیت گیاهان شود و باعث کاهش عملکرد محصولات کشاورزی شود.
• مقدار روی: مقدار بیش از حد روی در آب می‌تواند باعث سمیت گیاهان شود و باعث کاهش عملکرد محصولات کشاورزی شود.
• مقدار مس: مقدار بیش از حد مس در آب می‌تواند باعث سمیت گیاهان شود و باعث کاهش عملکرد محصولات کشاورزی شود.
• مقدار آرسنیک: آرسنیک در آب می‌تواند باعث سمیت گیاهان و باعث کاهش عملکرد محصولات کشاورزی شود.
• مقدار سرب: سرب در آب می‌تواند باعث سمیت گیاهان و باعث کاهش عملکرد محصولات کشاورزی شود.
• مقدار سدیم کلرید: مقدار بیش از حد سدیم کلرید در آب می‌تواند باعث شوری خاک و باعث کاهش عملکرد محصولات کشاورزی شود.
• مقدار شدت نور: شدت نور در آب می‌تواند باعث رشد جلبک‌ها شود و باعث کاهش کیفیت آب و خاک شود.
• مقدار باکتری‌ها و ویروس‌ها: میزان باکتری‌ها و ویروس‌ها در آب می‌تواند باعث انتقال بیماری‌ها به گیاهان و بافت خاک شود.
• مقدار مواد آلاینده‌های شیمیایی: مقدار بیش از حد مواد آلاینده‌های شیمیایی مانند سموم کشاورزی و مواد شیمیایی دیگر در آب می‌تواند باعث سمیت گیاهان و باعث کاهش عملکرد محصولات کشاورزی شود.

این پارامترها بر اساس نوع محصول کشاورزی و نوع منطقه ممکن است تغییر کنند. با توجه به اهمیت کیفیت آب کشاورزی، باید آن را به دوره‌ای تست کرد و نتایج تست‌ها را برای بهبود کیفیت آب و کاهش تأثیرات آن بر روی محصولات کشاورزی استفاده کرد.

چه عوامل بر کیفیت آب کشاورزی موثر است؟

عوامل موثر بر کیفیت آب در کشاورزی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

منشأ آب در کیفغیت آن

منشأ آب شامل منابع سطحی، زیرزمینی و خشکسالی است و کیفیت آب بستگی به منشأ آب دارد. آب سطحی ممکن است در معرض آلودگی باشد، در حالی که آب زیرزمینی معمولاً کیفیت بهتری دارد. همچنین، آب‌های خشکسالی معمولاً دارای غلظت بالای املاح هستند که ممکن است باعث شور شدن خاک شوند.

کاربری اراضی

نوع کاربری اراضی به عنوان یکی از عوامل مهم در تعیین کیفیت آب در کشاورزی محسوب می‌شود. برای مثال، آبی که از مناطق کشاورزی با کاربری پرورش دام و طیور، مزارع و باغات جمع‌آوری می‌شود، ممکن است حاوی مواد آلی، نیترات، فسفر، سموم کشاورزی و سایر آلاینده‌ها باشد که می‌تواند باعث کاهش کیفیت آب شود.

مشخصات خاک در اثر کیفیت آن

خاک می‌تواند موثر بر کیفیت آب باشد، زیرا خاک می‌تواند بر روی جذب و حمل عناصر مختلف در آب تأثیر بگذارد. خاک‌های با بافت رسی و ماسه‌ای می‌توانند باعث لخته شدن آب و کاهش نفوذپذیری در خاک شوند که می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی در رشد گیاهان و جذب عناصر غذایی شود.

استفاده از کود و سموم کشاورزی

استفاده از کود و سموم کشاورزی می‌تواند باعث آلودگی آب شود. کودها و سموم کشاورزی ممکن است حاوی مواد سمی باشند که باعث سمیت خاک و آب شوند.

شرایط آب و هوایی منطقه

شرایط آب و هوایی ممکن است بر کیفیت آب تأثیر بگذارد. بارش بیش از حد می‌تواند باعث آلودگی منابع آبی شود و در دوره‌های خشکی، غلظت املاح در آب زیاد می‌شودکه می‌تواند باعث شور شدن خاک شود.

فرآیند تصفیه آب

فرآیند تصفیه آب می‌تواند کیفیت آب را بهبود بخشد. استفاده از فناوری‌های تصفیه آب مانند فیلتراسیون، اسمز معکوس و استفاده از محیط‌های جذبی می‌تواند باعث کاهش غلظت آلاینده‌ها و بهبود کیفیت آب شود.

مدیریت منابع آبی

مدیریت منابع آبی می‌تواند کیفیت آب را بهبود بخشد. استفاده از سیستم‌های آبیاری قطره‌ای، آبیاری زیرسطحی و سایر فناوری‌های کاهش هدررفت آب می‌تواند باعث کاهش مصرف آب و بهبود کیفیت آب شود. همچنین، استفاده از روش‌های مدیریت کود و سموم کشاورزی، مانند کاهش مصرف کود و استفاده از کودهای آلی، می‌تواند باعث کاهش آلودگی آب شود.

فاصله از منابع آلوده

فاصله از منابع آلوده مانند فاضلاب، پساب و زباله‌ها می‌تواند بر کیفیت آب تأثیر بگذارد. فاصله کافی از این منابع و استفاده از سیستم‌های جمع‌آوری و پالایش می‌تواند باعث کاهش آلودگی آب شود.

این عوامل تنها برخی از عوامل‌موثر بر کیفیت آب در کشاورزی هستند و بسته به شرایط محیطی، نوع محصول کشاورزی و سایر عوامل می‌توانند متغیر باشند. به همین دلیل، برای بهبود کیفیت آب در کشاورزی، باید به توجه به تمامی این عوامل و اعمال مدیریت مناسب برای کنترل و کاهش آلودگی آب و خاک تلاش کرد.

تاثیر سختی آب در آب کشاورزی

سختی آب به میزان مواد معدنی محلول در آب اشاره دارد، به ویژه کلسیم و منیزیم. این سختی می‌تواند تأثیرات متعددی روی آب کشاورزی داشته باشد.

سختی آب کشاورزی

اولین تأثیر سختی آب در آب کشاورزی می‌تواند بر روی رشد گیاهان باشد. سختی آب می‌تواند باعث کاهش جذب برخی عناصر غذایی از خاک و در نتیجه کاهش رشد گیاهان شود. همچنین، سختی آب می‌تواند باعث ایجاد رسوبات در خطوط آبیاری شود که ممکن است باعث انسداد خطوط آبیاری شده و به دور از این مسئله، می‌تواند باعث افزایش هزینه های نگهداری و تعمیرات شود.

در صورت استفاده از آب سخت برای آبیاری، ممکن است به دلیل افزایش میزان کلسیم و منیزیم در خاک، pH خاک افزایش یابد و منجر به کاهش جذب برخی عناصر غذایی از خاک گردد. همچنین، سختی آب ممکن است باعث ایجاد شوری در خاک شود که به زمان طولانی باعث کاهش عملکرد محصولات می‌شود.

در کل، استفاده از آب با سختی مناسب برای آبیاری می‌تواند به بهبود رشد گیاهان، جذب بهتر عناصر غذایی، کاهش هزینه هاینگهداری و تعمیرات، و کاهش شوری خاک منجر شود. بنابراین، برای استفاده بهینه از آب کشاورزی، می‌توان از روش های مختلفی مانند استفاده از فیلترهای آب، تنظیم pH خاک، و استفاده از محصولات شیمیایی به منظور کاهش سختی آب استفاده کرد. همچنین، انجام آزمایشات مربوط به سختی آب و خاک می‌تواند به کشاورزان کمک کند تا بتوانند آب مناسب برای آبیاری انتخاب کنند و بر اساس نیاز گیاهان، کودهای مناسب را اعمال کنند.